ห้องเรียน…โลกกว้าง…

ห้องเรียน…โลกกว้าง…
เขียนโดย จันทร์ฉาย
วันพฤหัสบดีที่ 24 มกราคม 2013

“…แม้ข้าพเจ้ากับคณะจะมีเวลาอยู่ในหมู่บ้านไม่มาก แต่มันก็ทำให้ข้าพเจ้าได้เรียนรู้ ได้พบเจอผู้คนที่มีความหลากหลาย ซึ่งเป็นการเปิดโลกทัศน์ให้ตัวเองที่สำคัญไม่แพ้การเดินทางครั้งอื่นๆ….”  

บทบันทึกการเดินทางเพื่อการเรียนรู้ โดย จันทร์ฉาย

การเดินทางสำหรับข้าพเจ้าเหมือนกับการเรียนรู้ในห้องเรียนขนาดใหญ่ที่ไม่มีขอบเขต ไม่มีวิชาเรียนที่ชัดเจน แต่เป็นการเปิดโลกทัศน์ให้กับตนเองและผู้คน เป็นหน้าต่างสู่การแสวงหา เพื่อการค้นพบ เพื่อการเริ่มต้น เพื่อบันทึกความทรงจำ เพื่อทดลองความเชื่อ และบินตามหาตามความใฝ่ฝัน เพื่อการท่องเที่ยว หรือเพื่อการเรียนรู้ ซึ่งการเดินทางในแต่ละครั้งของผู้คน ก็มีอะไรที่แตกต่างกันไปตามบริบท ตามอารมณ์ความรู้สึก และปัจจัยอื่น ๆ อีกมากมาย ส่วนสิ่งที่ได้ก็ขึ้นอยู่กับแต่ละคนว่าจะได้บทเรียนอะไรจากการออกเดินทาง

ครั้งนี้ก็เช่นกัน เป็นอีกครั้งที่ข้าพเจ้าได้เดินทางเพื่อการเรียนรู้ และทบทวนบทเรียนที่เคยได้เรียนมาแล้ว หรือเพื่อย้อนรำลึกความทรงจำอีกครั้งในพื้นที่ อ.แม่สะเรียง จ.แม่ฮ่องสอน ดินแดนแห่งขุนเขาและสายหมอก ความรู้สึกครั้งแรกเมื่อสามปีก่อน กับครั้งนี้นั้นก็มีความแตกต่างและความเหมือน อาจเพราะผู้ร่วมเดินทาง ความคุ้นชิน จุดประสงค์ของการเดินทาง แต่ความรู้สึกที่มีเหมือนกันทุกครั้งที่ได้ออกเดินทางคือ ความตื่นเต้นที่จะได้พบเจอกับผู้คน เป็นเหมือนปัจจัยหลักที่ทำให้ข้าพเจ้ากระตือรือร้น มีความตื่นเต้นในทุกครั้ง

จุดประสงค์ในการเดินทางครั้งนี้ ก็เพื่อเข้าร่วมกิจกรรมการจัดงานวันเด็กไร้สัญชาติ(ตกค้าง)ที่จัดขึ้นโดยเครือข่ายองค์กรทางภาคเหนือ มีผู้ร่วมเดินทางประมาณ ๒๐ กว่าคน งานวันเด็กครั้งนี้จัดขึ้นในพื้นที่ห่างไกลสุดเขตชายแดนอย่างบ้านอุนุ อ. แม่สะเรียง จ.แม่ฮ่องสอน เป็นหมู่บ้านกะเหรี่ยงขนาดเล็ก มีจำนวนสิบกว่าหลังคาเรือน ไม่มีไฟฟ้า ไม่มีประปา ไม่มีถนนให้รถยนต์เข้าถึง

ในระหว่างการเดินทางที่รถยนต์ยังพอวิ่งได้ด้วยความยากลำบาก ความรู้สึกท้าทายและความตื่นเต้นของข้าพเจ้าค่อยๆ ลดน้อยลง เข้มข้นขึ้นแทนที่ด้วยความเบื่อหน่ายและหงุดหงิด เนื่องจากเป็นการเดินทางแบบไม่รู้จุดหมายปลายทางว่าจะสิ้นสุดลงเมื่อใด ยังดีที่มีเพื่อนร่วมทางช่วยผ่อนคลายบรรยากาศ ทำให้ความรู้สึกเบื่อหน่ายหงุดหงิดบรรเทาลงไปได้บ้างไม่มากก็น้อย

และแล้วความรู้สึกด้านลบเหล่านั้นก็สิ้นสุดลงที่ปากทางเข้าหมู่บ้าน ระหว่างความดีใจ ความตื่นเต้น ความรู้สึกผิดในใจข้าพเจ้าได้เกิดขึ้นด้วย เมื่อได้พบกับกลุ่มชาวบ้านที่มารอรับตั้งแต่บ่ายๆ จนค่ำมืด และ ชาวบ้านตั้งตามารอรับพวกเราจนไม่ได้กินข้าวเย็น หลังจากนั้นก็มาช่วยเราขนของและสัมภาระ พวกเราเดินทางไปถึงปากทางเข้าหมู่บ้านเป็นเวลาดึกมากแล้ว ยิ่งทำให้ความรู้สึกทั้งหลายของข้าพเจ้าที่เกิดขึ้นก่อนหน้านั้น มันน้อยนิดลงมากเมื่อเทียบกับน้ำจิตน้ำใจของชาวบ้านที่มีต่อเรา และความดีใจปลื้มใจของเขาต่อกิจกรรมที่จะเกิดขึ้นในวันรุ่งขึ้น

“บ้านอุนุ” นอกจากเป็นหมู่บ้านขนาดเล็กของพี่น้องกระเหรี่ยง ชาวบ้านที่นี่ก็ยังไม่ได้สถานะเป็นคนไทย ไม่มีสัญชาติ ทำให้พวกเขาเหล่านั้นไม่ได้รับสิทธิใดๆ ตามสิทธิที่ควรจะได้ในฐานะพลเมืองของประเทศไทย เนื่องจากหมู่บ้านอยู่ไกลเกินกว่าที่จะมีส่วนราชการใดๆ จะเข้ามาสำรวจ แต่กลับกันการที่หมู่บ้านห่างไกลความเจริญเช่นนี้ ทำให้ข้าพเจ้ายังเห็นความบริสุทธิ์ ใสซื่อของผู้คนที่นี่ อย่างแตกต่างจากผู้คนในเมืองหลวงที่ข้าพเจ้าจากมา ชาวบ้านที่นี่มีความน่ารักและเป็นมิตร แม้ว่าเราจะสื่อการกันด้วยความยากลำบาก

แม้ข้าพเจ้ากับคณะจะมีเวลาอยู่ในหมู่บ้านไม่มาก แต่มันก็ทำให้ข้าพเจ้าได้เรียนรู้ ได้พบเจอผู้คนที่มีความหลากหลาย ซึ่งเป็นการเปิดโลกทัศน์ให้ตัวเองที่สำคัญไม่แพ้การเดินทางครั้งอื่นๆ ไปในที่อื่นๆ

การเรียนรู้ที่สำคัญสำหรับข้าพเจ้านั้น ไม่ใช่การเรียนรู้จากตำรา ห้องเรียน แต่เป็นการเรียนรู้จากผู้คน ซึ่งเป็นครูชั้นดี เพราะมันทำให้ข้าพเจ้าได้สัมผัสกับความจริง และสิ่งที่สำคัญกว่านั้นที่ข้าพเจ้าได้จากการเดินทางเรียนรู้โลก เรียนรู้ชีวิต คือการเรียนรู้ตัวเอง เพื่อทำความเข้าใจตนเองให้มากขึ้นนั่นเอง